Παρασκευή 20 Ιουνίου 2014

Η εκποίηση της παιδείας




Κλεοπάτρα Λαυκιώτου
Στον απόηχο των Πανελλαδικών εξετάσεων, με σεβασμό και έγνοια, πριν απ’ όλα, για τα παιδιά που διαγωνίστηκαν και αγωνιούν, ας μιλήσουμε για την εκπαίδευση. Από πού ν’ αρχίσει κανείς και πού να τελειώσει, όπως συμβαίνει με τα καυτά ζητήματα που ταλανίζουν την κοινωνία μας.
Εδώ και δεκαετίες, οι εξετάσεις και βασικά οι Πανελλαδικές της Γ΄Λυκείου, αποτελούν  τον βασικό προσανατολισμό της δημόσιας εκπαίδευσης, σύμφωνα με τα προγράμματα σπουδών και τους οργανωτές-«ειδήμονες» περί την εκπαιδευτική πολιτική. Κατά διαστήματα εφευρίσκονται εισαγωγικές για το Γυμνάσιο, για το Λύκειο, στη Β΄ και Γ΄ Λυκείου κ. λ.π.  Εκπαιδευτικά συστήματα που αλλάζουν συχνά, με προτεραιότητα  πάντα τις εξετάσεις στην Γ΄ Λυκείου, για να πριμοδοτήσουν εκλογικά αποτελέσματα ή να βγάλουν όσο το δυνατόν περισσότερους από το «παιχνίδι», ανάλογα με τη συγκυρία ή το εκάστοτε κυβερνητικό συμφέρον.
Τώρα πια, εδώ και μια 10ετία τουλάχιστον, οι αλλαγές, ξεκινώντας από το Δημοτικό προς το Γυμνάσιο και το Λύκειο, οδηγούν όλο και μεγαλύτερον αριθμό μαθητών να εγκαταλείπει το σχολείο.

 
Για όποιον δύσπιστο, οφείλουμε να παραθέσουμε, κάνοντας μιαν επιλογή, τα παρακάτω:
Το επίπεδο σπουδών, με βάση τα αναλυτικά προγράμματα του Δημοτικού Σχολείου έχει ανέβει δραματικά και αφορά κυρίως τους μαθητές πάνω από τον μέσο όρο αντίληψης, έτσι ώστε  όσοι δεν έχουν βοήθεια στο σπίτι να μην τα βγάζουν εύκολα πέρα.
Ήδη από το Γυμνάσιο, η ύλη των μαθημάτων είναι έτσι αποσπασματικά διαταγμένη, που είναι δύσκολη η αφομοίωσή της, και μαζί με τις ανεβασμένες απαιτήσεις του αναλυτικού προγράμματος η κατάσταση εντείνεται.
Στο Λύκειο πια, όλα συντονίζονται με βάση τις πανελλαδικές. Κυριαρχεί η ίδια αποσπασματικότητα στη διάταξη της διδακτέας ύλης, η επιλογή από τους μαθητές του «χρήσιμου» για τις εξετάσεις έναντι του «περιττού» και η αδυναμία εμπέδωσης της ύλης, λόγω του όγκου της.
Αν προσθέσουμε και το καινούργιο «φρούτο» της Τράπεζας θεμάτων, που βεβιασμένα θέλησε φέτος να εφαρμόσει το Ινστιτούτο Επαιδευτικής Πολιτικής του Υπ. Παιδείας στην Α΄Λυκείου και που αποφάσισε να το οργανώσει 3 μόλις μήνες  πριν τις προαγωγικές εξετάσεις, δεδομένου ότι αυτή η βαθμολογία θα συνυπολογίζεται για την εισαγωγή στα ΑΕΙ και ΤΕΙ, εύκολα κατανοούμε τη σύγχυση και την αγωνία που δημιουργείται σχετικά, και ότι η χρησιμοθηρική προσέγγιση της «διδακτέας ύλης» γίνεται πλέον καθεστώς από την Α΄ Λυκείου.
Αναλυτικότερα, για να κατανοήσουμε την κατάσταση. Τα θέματα της Τράπεζας είναι από 250 έως 500 ανά μάθημα. Το 50% απ’ αυτά επιλέγονται για τις προαγωγικές με κλήρωση από την Τράπεζα και τα υπόλοιπα από τους καθηγητές του σχολείου. Προφανής είναι η βεβαιότητα για αδικίες, σ’ ένα τέτοιο ανταγωνιστικό σύστημα, καθώς αναπόφευκτα κληρώνονται διαφορετικής δυσκολίας θέματα σε κάθε σχολείο. Υπολογίζοντας και το γεγονός ότι το επίπεδο των θεμάτων είναι ιδιαίτερα υψηλό, έως και επιστημονικό, είναι ολοφάνερος και ο ταξικός προσανατολισμός του μέτρου.  
Τα θέματα αναρτήθηκαν δίχως να προηγηθεί κανένας έλεγχος, αφού η Τράπεζα «άνοιξε» την τελευταία στιγμή, πολλά ήταν κακοδιατυπωμένα ή δυσεπίλυτα, αλλά και κάποια εκτός ύλης! Επίσης, δημιουργήθηκαν από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν την πραγματικότητα των λυκείων της χώρας, χωρίς βέβαια να αντιλαμβάνονται ότι παίζουν με το μέλλον των μαθητών και ότι μετατρέπουν τα παιδιά για άλλη μια φορά σε πειραματόζωα.
Έτσι, οδηγούμαστε στην έντεχνη  απαξίωση της δημόσιας παιδείας, με μαθητές πολλών ταχυτήτων, προς όφελος των ιδιωτικών σχολείων και των φροντιστηρίων, που το ίδιο το σύστημα επιβάλλει με τις τακτικές του.
Αλλά αυτό που έχει ιδιαίτερη αξία να ερευνηθεί είναι το νόημα των εξετάσεων. Πρόκειται για μαθησιακή αξιολόγηση ή ψυχολογική τρομοκρατία;
Πλήθος επιστημονικών μελετών των νευροεπιστημών επιβεβαιώνουν ότι το υπερβολικό άγχος και ο πανικός είναι τα φυσικά προϊόντα ενός ολότελα αφύσικου και άρα αντιπαιδαγωγικού, «εκπαιδευτικού», ανταγωνιστικού συστήματος, που, εκτός των άλλων, καλλιεργεί έντεχνα και την ψευδαίσθηση σε μαθητές αλλά και γονείς ότι το κοινωνικό και επαγγελματικό μέλλον των μαθητών εξαρτάται αποκλειστικά από αυτές τις εξετάσεις. Γι’ αυτό κρίνεται αναγκαία η αναθεώρηση των συγκεκριμένων εκπαιδευτικών αντιλήψεων.
Είναι φανερό ότι όσα περιγράφουμε δεν αποτελούν αντιπολιτευτική διάθεση, αφού τα διαπιστώνει εύκολα κάθε γονιός που έχει παιδιά στο σχολείο,  που αντιμετωπίζει καθημερινά το πρόβλημα και που αναγκάζεται να πληρώνει για την εκπαίδευση των παιδιών του, αλλά και κάθε εκπαιδευτικός που σέβεται τον εαυτό του. Στις μέρες μας το πρόβλημα εντείνεται ακόμα περισσότερο, με τις αντίξοες οικονομικές συνθήκες που μας έχουν επιβαρύνει οι κυβερνώντες μας.
Άλλωστε, όλοι είμαστε μάρτυρες του ορυμαγδού και άλλων μέτρων που έχουν ληφθεί και συνεχίζουν να λαμβάνονται για την εκπαίδευση:
·         Αρχίζουμε από τις συγχωνεύσεις σχολείων.  Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;
            Πολύ απλά: κατάργηση σχολείων, με τη συγχώνευση σχολικών μονάδων,
            αύξηση των ωρών εργασίας για τους εκπαιδευτικούς, διαθεσιμότητες και
            απολύσεις, αύξηση του αριθμού των μαθητών στην τάξη, υποβάθμιση της
            δημόσιας  παιδείας, με βάση και την υποχρηματοδότηση των σχολείων           
            από τους Δήμους στους οποίους ανήκουν. Σημειωτέον ότι ήδη η χρηματο-
            δότηση των σχολείων πλέον, έχει μειωθεί κατά τα 4/5 της χρηματοδότη-
            σης προ 5ετίας.           
·         Συνεχίζουμε με τη διάλυση των ΕΠΑΛ, με βάση την κατάργηση πρόσληψης εκπαιδευτικών των ανάλογων ειδικοτήτων, στη μέση, μάλιστα, του σχολικού κύκλου της τριετούς διάρκειας σπουδών, με αποτέλεσμα οι μαθητές τους να μην μπορούν να ολοκληρώσουν την ειδικότητα που επέλεξαν!!!
·         Στα παραπάνω προστίθεται και η κατάργηση σχολικών μονάδων σε απομακρυσμένες περιοχές, όπου τα παιδιά αναγκάζονται να διανύουν χιλιόμετρα καθημερινά και με κάθε είδους καιρικές συνθήκες, για να φοιτήσουν σε σχολείο.
·         Παρόμοια είναι και η κατάσταση στα Πανεπιστήμια, με κατάργηση σχολών, αδυναμία λειτουργίας τους, ελλείψεις εκπαιδευτικού και άλλου προσωπικού, προς όφελος των ιδιωτικών ΙΕΚ και κολλεγίων.     
·         Δεν μπορούμε να παραλείψουμε την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου, τη λεγόμενη αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας.  Η θέση μας είναι κατηγορηματική. Η αξιολόγηση είναι διαδικασία που μπορεί και πρέπει να είναι επιθυμητή σε ευνομούμενη και συνεπή πολιτεία. Για ποιαν αξιολόγηση και κυρίως από ποιους, μπορεί να μιλήσει κανείς, στη χώρα που κυριαρχούν οι πελατειακές σχέσεις, οι δωσίλογοι - αυτοί που, επανειλημμένα, καταχράστηκαν δημόσιο χρήμα, που παρέδωσαν την εθνική κυριαρχία και γενικά τη διακυβέρνηση της χώρας σε ξένες δυνάμεις, που οδηγούν χωρίς υπερβολές, στη φτώχεια και στην εξαθλίωση κάθε μέρα και περισσότερο τους πολίτες, με την ανεργία, την κατάργηση της περίθαλψης, τη στέρηση από όλα τα δημόσια αγαθά.
Για ποιαν αξιολόγηση και  όλα αυτά τα «ωραία» να μιλήσουμε, σε σχολεία υπό το καθεστώς που περιγράψαμε παραπάνω, με τον πέλεκυ της απειλής πάνω από τα κεφάλια όσων διευθυντών και εκπαιδευτικών αρνούνται να συμβάλουν στη διάλυση της δημόσιας παιδείας, που μας πάει όπισθεν ολοταχώς κάμποσες 10ετίες;
Για όσους δεν γνωρίζουν, αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας, χωρίς πολλά λόγια, σημαίνει, εκτός των άλλων, παράδοση του δημόσιου σχολείου σε ιδιώτες-χορηγούς, οι οποίοι θα επιβάλλουν τις δικές τους αντιλήψεις, δεδομένου ότι οι Δήμοι σε λίγο, θα πάψουν να χρηματοδοτούν τα σχολεία, όπως είναι υποχρεωμένοι ως τώρα.
Στην προσπάθεια του ΥΠΕΠΘ να προωθήσει την αυτοαξιολόγηση, με την αποστολή εκπροσώπων του, χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αποστομωτική απάντηση του εντεταλμένου για το θέμα σχολικού συμβούλου, που παρίστατο σε συνεδρίαση του συλλόγου διδασκόντων Λυκείου, στην ερώτηση εκπαιδευτικού ποια είναι τα μέτρα και η υποστήριξη της πολιτείας που προβλέπονται για βελτίωση, όταν αξιολογώντας το έργο και τη γενικότερη κατάσταση του σχολείου διαπιστώσουν οι διδάσκοντες τις ελλείψεις τους, είπε ότι δεν γνωρίζει.
Γνωρίζουν τώρα οι ιθύνοντες; Δεν χρειάζεται. Έτσι κι αλλιώς, δεν θα υπολογίζεται για το πόσο «καλό» ή «κακό» είναι ένα σχολείο, ποια είναι η υποδομή του (π.χ καινούργιο κτήριο ή παλιό), ποιο είναι το επίπεδο των μαθητών του και για ποιο λόγο (π.χ. υποβαθμισμένη οικονομικά και κοινωνικά περιοχή), αν είναι εφοδιασμένο με τα κατάλληλα εργαστήρια και τα υλικά (αναφέρουμε ως παράδειγμα ότι από τότε που πρωτοδημιουργήθηκαν τα εργαστήρια υπολογιστών στα σχολεία  δεν έχουν ανανεωθεί για μια 20ετία, με αποτέλεσμα η φυσική φθορά του χρόνου να τα έχει διαλύσει), αλλά το βάρος θα πέφτει στους διευθυντές και τους εκπαιδευτικούς που «δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους». Ο στόχος, ολοφάνερα, είναι να λειτουργούν όσο το δυνατόν λιγότερα σχολεία, αφού έτσι κι αλλιώς μ’ αυτά τα μέτρα χάνουν συνεχώς το υλικό που τα στελεχώνει - μαθητές και δασκάλους .
Όσοι δεν έχουν να πληρώσουν, δε χρειάζεται να φοιτούν σε σχολείο.
Αλλά τι χρειάζεται η μόρφωση, αφού το «πρόγραμμα» μάς προορίζει για ανειδίκευτους εργάτες και γκαρσόνια ή για μετανάστες. Δεν ακούτε κάθε μέρα από τα ΜΜΕ πόσο έχει αναπτυχθεί τελευταία η τουριστική κίνηση και άρα αυξάνονται οι θέσεις εργασίας; Όμως, με ποια ωράρια, ποιο μισθό και ποιες συνθήκες γενικότερα;
Αυτά που πριν από 1,2 χρόνια αποτελούσαν σενάρια, τώρα είναι απτή πραγματικότητα.
Μετά, λοιπόν, από τόση φροντίδα να απαξιωθούν συνολικά η μελέτη, η γνώση και η μάθηση, με τις ανεύθυνες αρλούμπες της δήθεν αυτενέργειας και της… μεταγνώσης, (όροι που χρησιμοποιεί το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής), ευκαιρία για να επαναπροσδιορίσουμε  τη σχέση των εφήβων με τη γνώση, είναι να διεκδικήσουμε εκπαιδευτικούς στόχους στα μέτρα των νέων και σύμφωνους με τις ανάγκες τους. Είναι προς όφελος των παιδιών και της κοινωνίας να αναδείξουμε μία διαφορετική λογική: αυτήν που επανατοποθετηθεί τη γνώση σε υψηλή θέση στην κλίμακα αξιών της ελληνικής κοινωνίας.   
Με βάση τα παραπάνω  και πολλά άλλα, το σύνθημα-αίτημα
«Ψωμί, Παιδεία, ελευθερία»
αναδεικνύεται  πιο επίκαιρο και επιτακτικό από ποτέ.
 Οφείλουμε στον εαυτό μας και στις νέες γενιές να το επαναφέρουμε και να το διεκδικήσουμε αγωνιστικά.
Ας τελειώνουμε, επιτέλους, με τις όποιες ψευδαισθήσεις.
Οι εξουσίες δεν συνετίζονται, οι εξουσίες ανατρέπονται.
19-6-2014,  Κλεοπάτρα Λαυκιώτου

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου